Trà đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước và trở thành một thức uống phổ biến với vô số hương vị và nhiều loại trà khác nhau. Hôm nay, Khỏe Đẹp 24 Giờ sẽ giới thiệu cho bạn một loại trà đặc biệt – trà Phổ Nhĩ, cùng với cách sử dụng và tác dụng của nó đối với sức khỏe.
Trà Phổ Nhĩ là gì?
Trà Phổ Nhĩ là một loại trà được làm từ lá của cây trà cổ thụ hoang dã, có nguồn gốc từ thị trấn Phổ Nhĩ ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Trong quá khứ, thị trấn này là một trung tâm mua bán trà. Trà được trồng ở các vùng của Vân Nam được mang đến đây để bán. Sau đó, thành phố này đã thay đổi tên thành Tư Mao vào năm 1950, nhưng do sự phát triển của trà Phổ Nhĩ, vào năm 2007, chính quyền địa phương đã quyết định đổi tên trở lại thành Phổ Nhĩ.
Một yếu tố quan trọng khác để định nghĩa trà Phổ Nhĩ là nguyên liệu làm nên trà. Trà Phổ Nhĩ được làm từ lá của giống cây trà cổ thụ hoang dã. Có hai nhóm chính của giống cây này:
- Nhóm đầu tiên có lá trà to và một thân to chính.
- Nhóm thứ hai có lá nhỏ và nhiều thân nhỏ mọc lên từ một gốc.
Phần lớn trà Phổ Nhĩ được làm từ nhóm lá to hay Đại Diệp Trà, nhưng cũng có ít trà được làm từ giống lá nhỏ, được gọi là Phổ Nhĩ Kim.
Nguyên liệu để làm trà Phổ Nhĩ được phân định theo tuổi cây trà và vùng miền. Cây trà trên 100 năm tuổi được gọi là Cổ Thụ, cây trà hàng chục năm tuổi được gọi là Đại Thụ, và cây trà ít tuổi được trồng gần đây được gọi là Thai Địa Trà. Chất lượng nguyên liệu Cổ Thụ luôn vượt trội hơn so với những nhóm trà ít tuổi hơn.
Yếu tố vùng miền cũng đóng vai trò quan trọng trong định giá trà Phổ Nhĩ. Các vùng trà ở Vân Nam có đặc điểm địa hình, thổ nhưỡng, vi khí hậu, và nguồn nước khác nhau, tạo nên hương vị đặc biệt hơn so với các vùng khác. Những người yêu trà cũng tìm kiếm và đánh giá cao trà Phổ Nhĩ từ các vùng này, làm tăng giá trị của trà.
Tuy nhiên, cũng có những trường hợp trà từ các vùng ít được biết đến được gian lận thành trà từ các vùng nổi tiếng, hoặc trà ít tuổi bị gán nhãn là trà Cổ Thụ. Vì vậy, người yêu trà Phổ Nhĩ cần có đầy đủ kiến thức và trải nghiệm trà để phân biệt được trà thật và chất lượng của từng vùng trà danh tiếng.
Trà Phổ Nhĩ tiếng Anh là gì?
Trong tiếng Anh, trà phổ nhĩ có thể được viết là Puer, pu-er, puerh hoặc pu-erh. Mặc dù cách viết có thể khác nhau một chút, nhưng chúng đều được hiểu như nhau trên toàn thế giới.
- Trà bửu lỉ: là thuật ngữ được sử dụng bởi những người Sài Gòn gốc Hoa, mang âm hưởng từ ngôn ngữ Quảng Đông.
- Trà mạn hảo: là tên gọi cũ được sử dụng tại Việt Nam để chỉ loại trà này, đặc biệt là những loại trà thu hoạch từ những khu vực núi cao Tây Bắc khi được chuyển đến Hà Nội.
Ngoài ra, còn một vài cách viết và phát âm khác như trà Phổ Nhĩ, chè Phổ Nhĩ, hoặc đơn giản là gọi trà Phổ Nhĩ.
Các loại trà Phổ Nhĩ
Có hai loại trà Phổ Nhĩ phổ biến là Phổ Nhĩ chín và Phổ Nhĩ sống.
Phổ Nhĩ chín
Được làm theo phương pháp truyền thống và quá trình sản xuất kéo dài lâu. Trà được hái từ cây trà, sau đó sao và phơi dùng ánh nắng mặt trời. Sau đó, trà được đóng thành bánh trà và lưu trữ để lên men. Quá trình này kéo dài hơn 100 năm. Do được làm khô bằng ánh nắng tự nhiên, các enzym trong trà không bị tiêu diệt mà tham gia hoàn toàn vào quá trình lên men. Nhờ đó, Phổ Nhĩ chín có một hương vị độc đáo và thay đổi theo thời gian.
Phổ Nhĩ sống
Trà này không trải qua giai đoạn sao trà mà chỉ được phơi nắng sau đó được lên men sử dụng các phương pháp khoa học hiện đại tại nhà máy. Quá trình này chỉ kéo dài vài tháng. Hương vị của trà này ít mốc hơn và phù hợp cho người mới thưởng trà.
| Tính chất | Trà Phổ Nhĩ Sống | Trà Phổ Nhĩ Chín |
| Quá trình lên men | Lên men tự nhiên sau khi đóng bánh | Được thúc đẩy quá trình lên men trong lúc sản xuất |
| Hình dạng | Đúc thành bánh hoặc có lá rời | Đúc thành bánh với nhiều hình dạng khác nhau hoặc có lá rời, màu nâu tối |
| Mùi thơm | Tươi | Đặc biệt như mùi ẩm của đất hoặc mùi ẩm của gỗ |
| Vị | Không đắng chát, hậu ngọt | Không đắng chát, hậu ngọt |
| Màu nước | Vàng hoặc xanh lá đậm | Đen hoặc nâu sẫm như màu cafe hoặc sương sáo |
Trà Phổ Nhĩ quýt là gì?
Ngoài hai loại này, còn có một loại trà phổ nhĩ khác gọi là trà Phổ Nhĩ quýt, còn được gọi là tiểu thanh trà. Quá trình sản xuất của nó tương tự với trà phổ nhĩ chín, nhưng ở bước cuối cùng, nó được bọc một lớp vỏ quýt tươi và để phơi dưới ánh nắng. Tinh dầu từ quả quýt sẽ thẩm thấu vào trà, tạo nên một mùi thơm đặc biệt, ngọt ngào và đậm đà.
Công đoạn làm mao trà
Trước khi có bánh trà Phổ Nhĩ đẹp, quy trình sản xuất trà bắt đầu bằng việc làm mao trà. Mao trà, còn gọi là trà thô, là dạng trà thành phẩm từ lá trà cổ thụ.
Sau khi hái, lá trà cổ thụ được điều chế bằng việc tiến hành các công đoạn sau:
- Làm héo: Lá trà được rải đều lên các chiếc nong bằng tre và được làm héo. Mục đích của công đoạn này là để lá trà mất nước, làm cho chúng trở nên dẻo dai hơn. Điều này giúp tránh tình trạng rách và nát khi vò.
- Diệt men: Công đoạn diệt men nhằm loại bỏ enzyme từ lá trà. Lá trà được xao trên chảo nóng để không gian trong các phần tử tạo nên hương vị của trà không bị chuyển hoá bởi oxy trong không khí. Đồng thời, việc diệt men giúp giảm vị xanh và đắng từ lá trà tươi.
- Vò: Sau khi diệt men, lá trà cần được vò để vỡ lớp biểu cũng như hệ thống tế bào của lá trà. Việc này giúp giải phóng hương vị từ lá trà và giúp chất trà tiếp xúc dễ dàng với không khí. Điều này làm cho chất trà dễ chuyển hoá khi lưu trữ hoặc ủ lên men.
- Làm khô: Sau khi vò, lá trà được làm khô bằng cách phơi nắng. Việc làm trà phơi nắng sẽ mang đến hương vị đặc trưng chỉ có trong trà làm khô bằng cách này. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người ta sử dụng máy sấy để đảm bảo sản lượng và đồng nhất về hương vị.
Công dụng của trà Phổ Nhĩ
Trà Phổ Nhĩ có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, cụ thể:
- Bảo vệ tim mạch: Trà này chứa chất lovastatin, có thể giúp điều trị cholesterol cao và làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
- Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư: Trà chứa chất polyphenol, có khả năng loại bỏ các gốc tự do và ngăn chặn việc sản xuất các tế bào không tốt.
- Hỗ trợ quá trình giảm cân: Nó chứa các chất chống oxy hóa và polyphenol, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa, loại bỏ chất béo và ngăn chặn sự tích tụ axit béo trong cơ thể.
- Giảm mức cholesterol trong máu: Khi bạn uống trà này, axit mật trong cơ thể sẽ tăng lên, giúp ngăn chặn chất béo hấp thụ vào máu. Các axit mật cũng kết hợp với chất béo trong thức ăn, chúng được tiết ra qua phân mà không được hấp thụ bởi máu.
Nhờ những tác dụng này, chè Phổ Nhĩ rất có ích cho sức khỏe và có thể sử dụng trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.
Cách phân biệt trà Phổ Nhĩ ngon
Để nhận biết và chọn trà Phổ Nhĩ ngon, không chỉ cần xem xét quá trình lên men của trà mà còn phải xem xét các tiêu chí sau đây:
- Tình trạng lá trà: Lá trà không nên có những vết nâu hoặc trắng, điều này cho thấy trà có thể bị mốc. Lá trà phải vẫn giữ được độ ẩm một cách hợp lí và không bị phai màu.
- Màu nước trà: Khi pha ra, màu của trà phải là màu đỏ đậm, và đặc biệt là màu nước trà phải trong suốt.
Cách pha trà Phổ Nhĩ ngon
Để pha một ly trà Phổ Nhĩ thơm ngon, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:
- 300ml nước nóng (nhiệt độ dưới 90 độ C)
- 20g trà phổ nhĩ
- Một ấm pha trà.
– Bước 1: Đầu tiên, bạn cần cắt bánh trà Phổ Nhĩ thành từng miếng nhỏ và tráng ấm chén. Bạn cần tách trà ra khỏi bánh với lượng trà khoảng 2-4g cho mỗi 100ml nước. Đặt trà trong cung nhãn trà để không làm mất đi hương vị của trà.
– Bước 2: Sau đó, tráng ấm bằng nước nóng. Điều này giúp đảm bảo chất lượng của trà sẽ tốt hơn.
– Bước 3: Tiếp theo, bạn cần tráng trà. Đổ từ từ nước sôi có nhiệt độ dưới 90 độ C vào ấm. Hãy nhớ rót nước lên các búp trà một cách đều.
– Bước 4: Sau khi đã tráng trà xong, bạn cần ủ trà. Hãy rót một phần nước tráng từ ấm ra, sau đó rót nước sôi mới vào ấm. Đậy nắm ấm lại và ủ trà trong khoảng thời gian từ 30 giây đến 1 phút để trà ngấm nước. Sau đó, bạn có thể rót trà ra từ tách và thưởng thức.
Lưu ý khi sử dụng trà Phổ Nhĩ
Trà Phổ Nhĩ chứa nhiều cafein, vì vậy các bà bầu nên tránh uống loại trà này vì có thể gây hại cho thai kỳ.
Uống quá nhiều trà Phổ Nhĩ có thể dẫn đến sự tích tụ quá nhiều cafein trong cơ thể, gây ra các triệu chứng như tăng nhịp tim, chóng mặt, tiêu chảy, mất ngủ… Vì vậy, hãy chỉ uống một ít trà phổ nhĩ. Tốt nhất là uống sau khi ăn một giờ, hai lần trong ngày, mỗi lần một tách trà. Hạn chế uống vào buổi tối để tránh gây mất ngủ.
Cách bảo quản trà Phổ Nhĩ
Để bảo quản trà Phổ Nhĩ tốt, chúng ta cần đặt nó trong một môi trường đúng điều kiện. Đầu tiên, tránh để trà phổ nhĩ quá nóng hoặc quá ẩm, vì điều này có thể làm mất đi hương vị của trà. Thay vào đó, chúng ta cần lưu trữ trà ở một nơi mát mẻ và khô ráo. Bằng cách này, chúng ta có thể tận hưởng hương vị tuyệt vời của trà phổ nhĩ trong một thời gian dài.
Lời kết
Bài viết trên đây của Khỏe Đẹp 24 Giờ đã chia sẻ đầy đủ thông tin về trà Phổ Nhĩ, từ việc định nghĩa trà phổ nhĩ, công dụng của nó, đến cách sử dụng. Nhớ ghi chú lại những thông tin trên để bạn có thể sử dụng trà Phổ Nhĩ một cách hiệu quả và tận hưởng những lợi ích từ loại trà này bạn nhé.
