Làm sao để kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không?

Lo lắng về thực phẩm bẩn, thực phẩm tẩm hóa chất là điều mà ai trong chúng ta cũng canh cánh trong lòng. Giữa vô vàn thông tin và những vụ việc đáng báo động, làm sao để kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không tại nhà mà không cần đến phòng thí nghiệm phức tạp? Đừng lo, bài viết này sẽ “mách” bạn những bí kíp cực kỳ đơn giản, dễ áp dụng để bạn tự tin hơn khi lựa chọn đồ ăn cho gia đình mình nhé!

Tại sao lại cần kiểm tra thực phẩm nhanh chóng?

Bạn có thể tự hỏi, tại sao chúng ta lại cần phải kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không? Câu trả lời rất đơn giản: sức khỏe là vàng! Hóa chất độc hại trong thực phẩm có thể gây ra đủ thứ bệnh tật, từ ngộ độc cấp tính, rối loạn tiêu hóa đến những căn bệnh mãn tính nguy hiểm như ung thư, suy thận, suy gan.

Thực tế đáng buồn là việc sử dụng hóa chất cấm, lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, chất bảo quản, chất tạo màu… trong nông nghiệp và chế biến thực phẩm vẫn diễn ra phức biến. Chúng ta không thể lúc nào cũng chờ đợi các cơ quan chức năng kiểm tra hay dựa vào may rủi. Việc trang bị những kiến thức và mẹo vặt để tự mình kiểm tra nhanh thực phẩm sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu.

Mẹo kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không bằng mắt thường và cảm quan

Đôi khi, chỉ cần tinh ý một chút, bạn đã có thể nhận ra những dấu hiệu bất thường của thực phẩm. Đây là cách kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không đơn giản nhất mà ai cũng làm được.

Màu sắc và độ tươi: “Đẹp một cách bất thường” là có vấn đề!

• Rau củ quả:
  • Màu sắc: Rau củ quả bị tẩm hóa chất thường có màu sắc bắt mắt, tươi rói một cách “lạ thường”, không giống màu tự nhiên. Ví dụ, rau cải xanh mướt bất thường, cà chua đỏ chót không tì vết dù trái vụ, cam vàng ươm không có đốm nhỏ…
  • Độ tươi: Chúng có thể tươi lâu một cách đáng ngờ, không héo dù để ngoài trời lâu. Lá rau cứng đơ, không mềm mại như rau sạch.
  • Vết cắt: Khi cắt ra, ruột có thể bị rỗng, khô hoặc có màu sắc không đều.
  • Mùi: Một số loại rau quả có thể có mùi hắc, mùi hóa chất nhẹ hoặc không có mùi đặc trưng.
• Thịt, cá:
  • Thịt: Thịt lợn, thịt bò bị tẩm hóa chất thường có màu đỏ tươi bất thường, thớ thịt săn chắc nhưng không tự nhiên (ví dụ bị tiêm nước làm tăng trọng). Khi ấn vào, miếng thịt có độ đàn hồi kém, rỉ nước.

• • Cá: Cá tươi tự nhiên có mắt trong, mang đỏ tươi, vảy óng ánh bám chắc vào thân, thịt đàn hồi. Cá bị tẩm urê hoặc formol thường có mắt lờ đờ, mang tái nhợt hoặc đỏ sẫm bất thường, vảy dễ bong tróc, thịt bở, ngửi thấy mùi khai nhẹ.

Kết cấu và độ cứng: Đừng tin vào vẻ ngoài!

• Rau củ quả: Rau củ quả ngâm hóa chất thường có vỏ bóng, căng mọng nhưng khi cầm lên lại thấy nhẹ tay hơn so với kích thước. Khi bẻ hoặc cắt, chúng có thể không giòn mà dai, hoặc ngược lại, quá mềm nhũn bên trong.
• Thịt, cá:
  • Thịt: Miếng thịt lợn, thịt bò bị tẩm chất tăng trọng có thể có độ săn chắc nhưng khi luộc lên lại ra nhiều nước, teo tóp lại.
  • Cá: Cá tươi thường có độ đàn hồi tốt. Nếu cá bị ướp hóa chất, khi chạm vào có cảm giác thịt bở, nhão, ấn vào dễ bị lõm và không trở lại hình dạng ban đầu.

Mùi vị và hương thơm: Khứu giác là “cảnh báo viên” tốt nhất!

• Rau củ quả:
  • Không mùi hoặc mùi lạ: Rau củ quả tự nhiên luôn có mùi thơm đặc trưng. Nếu bạn thấy chúng không có mùi hoặc có mùi hắc, mùi ngai ngái khó chịu, hãy cẩn thận.
  • Vị lạ: Khi ăn thử, nếu rau củ quả có vị nhạt nhẽo, đắng, hoặc có vị lạ không tự nhiên, rất có thể chúng đã bị can thiệp bằng hóa chất.
• Thịt, cá:
  • Mùi khai: Đây là dấu hiệu rõ ràng của cá bị ướp urê hoặc formol. Mùi khai sẽ càng nồng hơn khi rửa hoặc nấu chín.
  • Mùi ôi thiu bị che giấu: Một số hóa chất có thể được dùng để che giấu mùi ôi thiu của thịt, cá. Hãy ngửi kỹ, nếu có mùi khó chịu lẫn với mùi thơm nhân tạo, hãy tránh xa.

Phương pháp kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không bằng nước và nhiệt độ

Nước và nhiệt độ có thể là những “công cụ” đắc lực giúp bạn nhận diện hóa chất trong thực phẩm.

Thử với nước: Quan sát phản ứng!

• Gạo: Gạo bị tẩy trắng hoặc ướp hương liệu thường có màu trắng trong bất thường. Khi vo gạo, nước vo gạo sẽ đục hơn bình thường, có thể có mùi lạ. Để yên một lúc, có thể thấy lớp cặn trắng ở đáy.
• Măng khô: Măng khô bị ngâm hóa chất (lưu huỳnh, formol) thường có màu vàng tươi hoặc trắng bất thường, mùi hắc. Khi ngâm vào nước, nước ngâm có thể chuyển màu vàng đậm hoặc đục. Nếu đun sôi, mùi hắc sẽ nồng hơn.
• Bún, phở: Bún, phở có hàn the thường dai, giòn bất thường. Khi ngâm vào nước phèn chua (hoặc nước vôi trong), chúng sẽ chuyển sang màu hồng nhạt hoặc đỏ.
• Hải sản: Cá, mực bị ngâm formol khi rửa dưới vòi nước chảy sẽ không có mùi tanh đặc trưng của hải sản tươi mà có mùi khai nhẹ. Khi ngâm vào nước ấm, formol sẽ bay hơi, cá có thể bị bở và có mùi khai rõ hơn.

Thử với nhiệt độ: Khi nấu lên sẽ rõ!

• Rau củ quả:
  • Khó chín hoặc biến màu lạ: Một số loại rau củ quả ngâm hóa chất có thể khó chín hơn bình thường, hoặc khi luộc/xào, nước luộc có màu xanh đậm bất thường, rau bị nhũn nát nhanh chóng hoặc không có màu sắc tươi ngon tự nhiên.
  • Mùi hóa chất khi nấu: Khi nấu, bạn có thể ngửi thấy mùi hóa chất nồng lên.
• Thịt, cá:
  • Ra nhiều nước: Thịt lợn, thịt bò bị bơm nước hoặc ngâm hóa chất tăng trọng khi luộc sẽ ra rất nhiều nước, teo tóp lại, thịt có màu tái nhợt và mất đi độ săn chắc.
  • Mùi khai nồng: Cá bị ướp urê, formol khi luộc lên mùi khai sẽ rất nồng, khó chịu. Thịt cá bở, không thơm.
  • Thịt đổi màu bất thường: Khi luộc, một số loại thịt, cá bị tẩm hóa chất có thể đổi màu lạ, ví dụ như thịt lợn chuyển sang màu trắng bệch hoặc hồng tươi bất thường thay vì màu hồng nhạt tự nhiên.

• Chả, giò: Chả, giò có hàn the khi luộc lên sẽ rất giòn, dai bất thường, không có độ mềm mại, thơm ngon tự nhiên của chả, giò truyền thống.

Mẹo kiểm tra nhanh một số loại thực phẩm cụ thể

Để giúp bạn kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không một cách hiệu quả hơn, hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về một số loại thực phẩm phổ biến.

Rau xanh:

• Rau ngót: Rau ngót sạch thường có lá dày, xanh sẫm tự nhiên, không quá bóng. Rau ngót bị phun thuốc hoặc ngâm hóa chất kích thích thường có màu xanh non bất thường, lá mỏng và bóng mượt, thân giòn dễ gãy. Khi vò ra, nước rau ngót sạch có màu xanh trong, mùi thơm nhẹ. Nước rau ngót bẩn có thể có màu xanh đậm, lẫn vẩn đục, mùi hắc.
• Rau muống: Rau muống sạch có thân nhỏ, lá xanh tự nhiên, khi bẻ gãy phần thân sẽ có nhựa trắng đục. Rau muống bị bón đạm, thuốc kích thích thường có thân to, lá xanh mướt bất thường, ngọn non vươn dài. Khi bẻ, thân rỗng, ít nhựa, lá dập nát nhanh. Luộc lên, rau muống nhiễm hóa chất sẽ nhũn nhanh, nước luộc có màu xanh đậm và không thơm.
• Cải ngọt, cải thìa: Lá xanh non bất thường, bóng mượt, thân to mập. Khi bẻ gãy, ít nhựa. Rau sạch thì lá xanh đậm tự nhiên, thân vừa phải, giòn.

Trái cây:

• Chuối: Chuối chín tự nhiên sẽ chín từ từ, vỏ có đốm đen lấm tấm. Chuối bị ngâm hóa chất (đất đèn) sẽ chín vàng đều, vỏ bóng đẹp nhưng ruột còn sượng, không thơm. Khi bóc vỏ, cuống chuối có thể còn xanh.

• Sầu riêng: Sầu riêng chín tự nhiên có mùi thơm nồng đặc trưng, múi vàng ươm, mềm. Sầu riêng bị ngâm hóa chất (thuốc ép chín) có thể có mùi thơm nhẹ hoặc không mùi, múi sượng, nhạt nhẽo. Vỏ sầu riêng bị bơm hóa chất thường có màu sắc không đều, gai bị chai cứng.
• Xoài: Xoài chín tự nhiên có màu vàng đều, có mùi thơm đặc trưng, khi ấn nhẹ thấy mềm. Xoài bị ngâm hóa chất thường có màu vàng óng đẹp mắt nhưng cuống còn xanh, không có mùi thơm hoặc có mùi lạ, khi gọt ra thấy phần thịt bên trong còn xanh, sượng.
• Dưa hấu: Dưa hấu tiêm thuốc kích thích thường có ruột đỏ tươi, nhưng không có hạt hoặc hạt trắng, ruột bị bở, nhạt vị. Dưa hấu chín tự nhiên có ruột đỏ mọng, hạt đen nhánh, ăn giòn và ngọt.

Thịt gia súc, gia cầm:

• Thịt lợn:
  • Thịt lợn có chất tạo nạc (Salbutamol): Thường có màu đỏ tươi bất thường, nhìn như thịt bò. Lớp mỡ mỏng, có nhiều u nang. Khi luộc lên, thịt ra nhiều nước, teo tóp lại, nước luộc đục, có váng bọt.
  • Thịt lợn bị bơm nước: Khi sờ vào có cảm giác mềm nhũn, ấn vào lõm sâu và rỉ nước. Lạng một lát mỏng, thấy có nước chảy ra.
• Gà công nghiệp: Gà siêu trứng, siêu thịt có thể được nuôi bằng cám tăng trọng, thuốc kích thích. Gà tươi ngon thường có da vàng nhạt tự nhiên, thịt săn chắc. Gà bị tiêm hóa chất có da trắng bệch hoặc vàng óng bất thường, thịt nhão, bở.

Hải sản:

• Tôm: Tôm tươi thường có vỏ bóng, màu sắc tự nhiên, đầu và thân dính chặt, chân tôm không bị rời. Tôm bị ngâm hóa chất hoặc ướp urê thường có màu sắc sẫm, vỏ bóng loáng bất thường, đầu và thân dễ rời ra, chân tôm rụng. Khi luộc lên, tôm hóa chất có thể có màu hồng đậm bất thường, thịt bở, không thơm.
• Mực: Mực tươi có mắt trong, thân trắng trong, da hồng tự nhiên, khi chạm vào có độ đàn hồi. Mực bị tẩy trắng hoặc ướp hóa chất có màu trắng bệch, không trong, thịt mềm nhũn, mắt đục.

Một số lưu ý quan trọng khác để hạn chế thực phẩm bẩn

Ngoài việc tự kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không, bạn cũng cần ghi nhớ những điều sau để bảo vệ sức khỏe gia đình:

• Mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng: Ưu tiên mua thực phẩm tại các cửa hàng uy tín, siêu thị lớn, hợp tác xã nông nghiệp sạch có chứng nhận. Đừng ham rẻ mà mua thực phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc.
• Mùa nào thức nấy: Mua rau củ quả đúng mùa sẽ giúp bạn hạn chế được việc mua phải sản phẩm trái vụ bị lạm dụng thuốc kích thích, chất bảo quản.
• Rửa sạch thực phẩm: Luôn rửa sạch rau củ quả dưới vòi nước chảy, ngâm trong nước muối loãng hoặc nước vo gạo khoảng 15-30 phút để loại bỏ bớt hóa chất và vi khuẩn.
• Sơ chế đúng cách: Với thịt, cá, nên sơ chế kỹ lưỡng, bỏ các phần không cần thiết. Với các loại rau củ, nếu có thể, hãy gọt vỏ hoặc bỏ lớp ngoài.
• Đa dạng hóa thực phẩm: Đừng chỉ ăn mãi một loại thực phẩm. Việc đa dạng hóa sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ hấp thụ quá nhiều một loại hóa chất nào đó (nếu có) từ một nguồn duy nhất.
• Tự trồng rau sạch: Nếu có điều kiện, hãy dành một khoảng nhỏ để tự trồng rau xanh tại nhà. Đây là cách tốt nhất để bạn kiểm soát được chất lượng thực phẩm từ A đến Z.
• Học hỏi và cập nhật thông tin: Luôn theo dõi các thông tin từ Bộ Y tế, các cơ quan chức năng về an toàn vệ sinh thực phẩm để nắm bắt những cảnh báo mới nhất.

Kết luận

Việc kiểm tra nhanh thực phẩm có bị tẩm hóa chất không bằng mắt thường và cảm quan tuy không thể thay thế các phương pháp kiểm nghiệm khoa học nhưng lại là một cách hiệu quả để chúng ta tự bảo vệ mình trong cuộc sống hàng ngày. Hãy là một người tiêu dùng thông thái, luôn cảnh giác và trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để lựa chọn những thực phẩm an toàn, chất lượng cho bữa ăn gia đình. Sức khỏe của bạn và người thân là điều quan trọng nhất, đừng để những loại hóa chất độc hại len lỏi vào từng bữa ăn nhé!