Từ xưa đến nay, các bậc phụ huynh Việt Nam luôn nghĩ rằng làm giúp con là thể hiện tình yêu thương với con. Các cha mẹ chỉ muốn con chuyên tâm vào ăn, học và chơi… Bởi vậy cha mẹ đã vô tình cướp đi của con trẻ rất nhiều những việc mà lẽ ra nó phải là công việc và trách nhiệm của cá nhân trẻ. Điều này vô tình làm mất đi khả năng tự lập của trẻ, khiến trẻ luôn ỷ nại vào cha mẹ. Vậy nên dạy trẻ tự lập từ khi nào?
Khi trẻ được một tuổi rưỡi đến hai tuổi trẻ đòi tự mình đi giày, tự mình ăn… đây là thời kỳ trẻ bắt đầu muốn được tự mình làm mọi thứ. Tức là bắt đầu muốn tự lập thì thay vì ngăn cản cha mẹ hãy trao cho trẻ được tự mình làm.
Đây là thời điểm cần dạy trẻ tính tự lập để làm nền móng vững chắc cho giai đoạn sau này. Tránh việc trẻ lớn lên vẫn giữ thói quen được cung phụng như thế thì cha mẹ lại bắt đầu ca thán và la mắng con rằng sao lại ỷ nại, dựa dẫm như thế.
>>> Xem thêm tại: Cách dạy trẻ 3 tuổi biết nghe lời
Vì sao phải dạy trẻ tự lập từ khi còn nhỏ?
Khi trẻ muốn tự mình làm việc gì đó thì cũng là bước cơ bản đầu tiên mà trẻ tiến tới tự lập. Nếu cha mẹ bỏ qua giai đoạn này không cho trẻ luyện tập, rồi khi trẻ lớn lên vài tuổi nữa lại la mắng trẻ thì thật chẳng khác nào xây nhà mà không xây móng. Đồng thời ý thức muốn tự lập nó còn thể hiện sự khẳng định cái tôi, ý chí của bản thân. Nên nếu như nó nhận được sự tôn trọng từ cha mẹ thì cái tôi ấy sẽ tiếp tục đơm hoa kết trái.
Mới bắt đầu thì trẻ còn lóng ngóng, chưa thành thạo nhưng cho trẻ làm nhiều lần trẻ sẽ biết cách lần sau nên làm thế nào. Bởi vậy các bậc phụ huynh cũng nên xây dựng cho mình tính kiên nhẫn khi dạy dỗ trẻ.
Cha mẹ nên biết rằng trẻ sẽ tích lũy được kinh nghiệm để trở nên thành thạo hơn từ chính những trải nghiệm vụng về và thất bại. Hơn thế nữa hành động ngăn cản còn ám thị một sự phủ định cái tôi của trẻ, sẽ khiến trẻ mất đi tự tin và động lực hành động cho lần tiếp theo.
Sự phát triển của trẻ chia làm từng giai đoạn, mà thành thục giai đoạn này rồi sẽ là tiền đề cho trẻ tiến đến bước cao hơn. Tại sao cha mẹ không coi việc trẻ muốn tự xúc cơm, tự đi giày… cũng như một giai đoạn phát triển như là việc trẻ tập lẫy, tập bò để kiên nhẫn với trẻ.
Theo quan điểm của nhà giáo dục Montessori thì có những thời điểm chỉ xảy đến một lần duy nhất trong đời trẻ. Mà ở thời điểm đó, cơ quan cảm thụ của trẻ trở nên nhạy cảm đặc biệt để tiếp thu những kích thích từ môi trường xung quanh. Thông qua việc tiếp thu những kích thích cần thiết và tất yếu ấy trẻ sẽ hình thành nên chính con người mình. Đó chính là “thời kỳ nhạy cảm”.
Dấu hiệu của thời kỳ nhạy cảm này chính là việc trẻ thể hiện mình muốn làm gì, đang tập trung hay có hứng thú đặc biệt với cái gì. Nếu như cha mẹ bỏ qua thời kỳ này thì trẻ vẫn sẽ học được nhưng khả năng thành thạo sẽ chậm hơn và có khi làm giảm đi tinh thần ham học hỏi của trẻ đi rất nhiều.
Vậy thì “muốn tự mình làm gì” cũng chính là dấu hiệu của trẻ bước vào thời kỳ nhạy cảm đó. Và để giúp con phát triển về cảm xúc lẫn rèn luyện tính tự lập lẫn kỹ năng sống thì cha mẹ đừng bỏ qua thời kỳ nền móng quan trọng này của trẻ. Nếu muốn sau này nuôi con “nhàn nhã” thì cha mẹ hãy kiên nhẫn, dõi theo những thay đổi từ tâm lí đến hành động, và một trái tim sẵn sàng “tiếp nhận những ý muốn của con” nhé.
Tự lập là một kỹ năng sống cần thiết và quan trọng nên cha mẹ cần chú ý ngay từ những ngày đầu tiên con mình muốn tự mình làm một điều gì đó. Đừng ngăn cản mà hãy luôn cổ vũ để con mình tự tin thực hiện những gì trẻ muốn.
Thùy Linh
